Bir yatırımı en uygun kaynaklarla hayata geçirmek yatırımın sürdürülebilirliği için de son derece önem taşımaktadır. Yatırım konusuna ve yatırım türüne bağlı olarak en uygun hibe programlarından yararlandırılmak şüphesiz uzmanlık ve profesyonel hizmet gerektiren bir konudur. Bu kapsamda profesyonel olarak uygun hibe ve teşvik destekleri 5 ana kategoride sıralanmıştır.
- IPARD (TKDK) HİBE PROGRAMLARI:
Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK), Türkiye‘deki varlık amacı Avrupa Birliği ve uluslararası kuruluşlardan sağlanan kaynakların Türkiye’de kırsal kalkınma programlarının uygulanmasına yönelik faaliyetlerde kullanılmasını sağlamak olan, 4 Mayıs 2007 tarihli ve 5648 sayılı “Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun” ile kurulan, 25 Şubat 2008 tarihinde Avrupa Komisyonu tarafından kabul edilen, Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Fonları ile desteklenecek Tarım ve Kırsal Kalkınma Programını (IPARD) uygulayan bir kurumdur.
Türkiye’de 42 ilde bu program uygulanmaktadır. Aşağıda yer alan 42 ilde yapılacak yatırımlar için başvuru yapabilmektedir.,
IPARD Hibe Desteği Uygulanan İller
Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu; öncelikli olarak kırmızı et, kanatlı et, yumurta ve süt üreten tarımsal işletmelere destek vermektedir. Ayrıca kırsal turizm, arıcılık, yenilenebilir enerji yatırımları, su ürünleri yetiştiriciliği, bitkisel ürünler ve bitkisel üretim de kurumun destekleri arasında yer almaktadır. Alınan hibe desteğinin oranı %40-70 arasındadır ve bu oran ikamet yerine başvuran kişiye ve sektöre göre değişiklik göstermektedir.
IPARD HİBE DESTEKLERİNE KİMLER BAŞVURABİLİR?
Her çağrı için farklı koşullar uygulanmaktadır. Bu koşullar Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu tarafından çağrı ilanlarında ve çağrı başvuru rehberlerinde açıklanır.
Biz bu kısımda bu yıl uygulanan bazı temel programlara başvuru koşullarına kısaca değinelim.
- 103 Tarım ve Balıkçılık Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması Yatırımları için gerçek ve tüzel kişiler başvuru yapabilir.
- Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirme programına kırsaldaki gerçek ve tüzel kişiler başvuru yapabilir.
- 101 Tarımsal İşletmelerin Fiziki Varlıklarına Yönelik Yatırımlar programının koşulları biraz farklıdır. Başvuran gerçek kişi ise kendisi, tüzel kişi ise yetkili kişide öğrenim veya tecrübe şartı aranmaktadır.Bu eğitim şartı için en az lise düzeyinde ziraat, veterinerlik veya ilgili diğer uzmanlık alanından mezun olmak yeterlidir. Bunun haricinde tarım veya ilgili uzmanlık alanında üç yıl çalışma deneyimiyle de başvuru yapabilirsiniz.
TKDK DESTEKLERİNE NASIL BAŞVURULUR?
TKDK destekleri kapsamında hibe alabilmek için öncelikle bir hibe projesi hazırlamalısınız.
Bu projeleri hazırlarken öncelikle başvuru rehberini inceleyin. Çünkü projeniz başvuru kurallarına uygun olmak zorundadır. Yani çok iyi bir fikir ve iyi bir proje sahibi olabilirsiniz. Ancak projeniz program rehberine uygun değilse değerlendirmeye alınmaz.
Eğer bu konuda yeterince bilgi sahibi olmadığınızı düşünüyorsanız mutlaka bir uzmandan destek alın.
Hazırladığınız hibe projesini öncelikle TKDK internet sitesi üzerinden online olarak sisteme girmelisiniz. (https://www.tkdk.gov.tr/)
Ayrıca online başvurusunu yaptığınız proje dosyasını fiilen de teslim etmelisiniz. Başvuru dosyasını TKDK İl Koordinatörlüğüne teslim ettiğinizde başvurunuzu tamamlamış olursunuz.
TKDK HANGİ SEKTÖRLERİ DESTEKLİYOR ?
101.Tarımsal İşletmelerin Fiziki Varlıklarına Yönelik Yatırımlar
Bu program kapsamında aşağıdaki konularda proje hazırlayabilirsiniz. Bununla birlikte danışmanlık hizmeti alarak hazırlattıracağınız hibe projeleri ile de başvuru yapabilirsiniz.
101-1 – Süt Üreten Tarımsal İşletmeler
101-2 – Kırmızı Et Üreten Tarımsal İşletmeler
101-3 – Kanatlı Eti Üreten Tarımsal İşletmeler
101-4 – Yumurta Üreten Tarımsal İşletmeler
103.Tarım ve Balıkçılık Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması ile İlgili Fiziki Varlıklara Yönelik Yatırımlar
103-1 – Süt ve Süt Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması
103-2 – Kırmızı Et ve Et Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması
103-3 – Kanatlı Eti ve Et Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması
103-4 – Su Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması
103-5 – Meyve ve Sebze Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması
302.Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirme
302-1 – Bitkisel Üretimin Çeşitlendirilmesi ve Bitkisel Ürünlerin İşlenmesi ve Paketlenmesi
302-2 – Arıcılık ve Arı Ürünlerinin Üretimi, İşlenmesi ve Paketlenmesi
302-3 – Zanaatkarlık ve Yerel Ürün İşletmeleri
302-4 – Kırsal Turizm ve Rekreasyon Faaliyetleri
302-5 – Su Ürünleri Yetiştiriciliği
302-6 – Makine Parkları
302-7 – Yenilenebilir Enerji Yatırımları
HANGİ TARİHLERDE HİBE BAŞVURUSU YAPABİLİRİM?
IPARD hibe desteği başvuru süreleri çağrı ilanı ile açıklanır. TKDK 2021 çağrı ilanına çıktı. Bu ilana göre 2021 Yılı içerisinde uygulanacak olan programlar için başvuru süresi tamamlanmıştır. Yeni bir ilana çıkıldığında sayfa güncellenecektir. Bu sayfadan takip edebilirsiniz.
- Tarımsal İşletmelerin Fiziki Varlıklarına Yönelik Yatırımlar için başvuru süresi 16.03.2021 tarihinde sona erdi.
- Tarım ve Balıkçılık Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması ile İlgili Yatırımlar için başvuru süresi 23.03.2021 tarihinde sona erdi.
TKDK DESTEKLERİNDEN NE KADAR HİBE ALABİLİRİM?
TKDK başvuru üst ve alt limitleri sektör, konu, başvuru sahibi ve yatırım yeri gibi koşullarla değişiklik gösterir. Bu limitler proje başvuru rehberinde açıklanır. Bu nedenle genel için geçerli bir bilgi söz konusu değildir.
Bununla birlikte TKDK projeleri için alabileceğiniz hibe oranları %35 ile %70 arasında değişir. Bu oran ikamet yeri, başvuran kişi ve sektöre göre değişiklik gösterir. Sizin için geçerli olacak oranları öğrenmek için çağrı ilanlarını takip edebilirsiniz. Ayrıca bu konuda TKDK İl Koordinatörlüklerinden de bilgi alabilirsiniz.
YATIRIMI NE KADAR SÜREDE TAMAMLAMALIYIM?
TKDK destekleri ile yapacağınız yatırımları bir yıl içerisinde tamamlamalısınız. Ancak bu konuda sektör ve programla ilgili özel şartlara tabi durumlar da olabilir. Bu nedenle başvuru çağrı rehberine ve hibe sözleşmesinin ilgili bölümüne dikkat etmelisiniz. Yapacağınız yatırımı bu rehberler ve sözleşme makamının yönlendirmeleri doğrultusunda gerçekleştirin.
HANGİ HARCAMALAR İÇİN HİBE ALAMAM?
Sözleşmeden önce yapılan harcamalar, projede olmayan harcamalar ve yatırım süresi içerisinde yapılmayan harcamalar için hibe alamazsınız. Ayrıca aşağıda belirtilen masrafları da hibe projesine dahil edemezsiniz.
Bu tür masraflarınız olması durumunda kendi kaynaklarınızdan karşılamak durumunda olduğunuzu unutmayın.
- İkinci el makine ve ekipman alımı,
- Arazi ve mevcut binaların satın alınması,
- Canlı hayvan alımı,
- Tüm vergiler, İşletme giderleri,
- Bakım ve amortisman giderleri,
- Sigorta giderleri,
- Her türlü kira gideri,
- Kiralayanın marjı, faizin yeniden finansman maliyetleri, işletme giderleri ve sigorta masrafları gibi kira-satın alma ile bağlantılı maliyetler,
- Banka ücretleri, teminat masrafları ve benzeri ücretler,
- Döviz-TL ile ilgili dönüşüm masrafları, ücretleri ve kambiyo kayıpları,
- Para cezaları, mali cezalar ve dava masrafları,
- Yararlanıcı tarafından yapılan ayni katkılar,
- Yardımın yönetimi ve uygulanmasında kamu idaresi tarafından üstlenilen masraflar
TKDK HİBE ÖDEMELERİ NASIL YAPILIR?
IPARD destekleri kapsamında kabul edilen hibe projeleri için ödemeler hakkediş usulü ile yapılır. Bu kapsamdaki hakkedişlerinizi Ödeme Talep Paketlerine göre talep edebilirsiniz.
Hibe sözleşmesini imzalamanızdan sonra yatırıma kendi kaynaklarınız ile başlarsınız.
Yukarıda aktarmış olduğumuz IPARD destekleri ile ilgili tüm dokümanlara TKDK internet sitesinden ulaşabilirsiniz. www.tkdk.gov.tr
- KIRSAL KALKINMA YATIRIMLARINI DESTEKLEME PROGRAMI (KKYDP)
Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı, kırsal alanda ekonomik ve sosyal gelişmeyi sağlamak için, gerçek ve tüzel kişilerin ekonomik faaliyete yönelik yatırımları ile basınçlı sulama sistemleri konularında yapacakları öz sermayeye dayalı projeli yatırımlarını teşvik etmek amacıyla hibe desteği verilmesini sağlayan kırsal kalkınma programıdır.
KKYDP kapsamında her yıl çıkartılan tebliğ ile belirlenen süre içinde Tarıma Dayalı Ekonomik Yatırımların Desteklenmesi ile tarımsal ürünlerin işlenmesi, depolanması ve paketlenmesine yönelik projelere, tarımsal üretime yönelik sabit yatırımlara, yenilenebilir enerji üretim tesislerine ve makine ekipman alımlarının desteklenmesi ile yeni teknolojilerin üreticiler tarafından kullanılmasının yaygınlaştırılmasına yönelik projelere hibeye esas proje tutarının %50 si hibe olarak verilmektedir. Ayrıca kırsal ekonomik altyapı yatırım konuları kapsamında kırsal turizm yatırımları, el sanatları ve katma değerli ürünler, çiftlik faaliyetlerinin geliştirilmesine yönelik altyapı sistemleri gibi konulara da aynı oranda hibe desteği verilmektedir.
81 il kapsamında kırsal alanda ekonomik ve sosyal gelişmeyi sağlamak için gerçek ve tüzel kişilerin ekonomik yatırımlara yönelik belirli usul ve esaslar doğrultusunda hazırlanacak olan projeler desteklenmektedir. Bu destek TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI tarafından sağlanmaktadır.
Bu programın ayrıntıları her çağrı döneminde yayımlanan tebliğ ve uygulama rehberleri ile belirlenmektedir.
Kırsal Kalkınmayı Destekleme Programı (KKYDP)
TARIM HİBE DESTEKLERİNE KİMLER BAŞVURABİLİR?
Öncelikli çiftçi kayıt sistemine veya Bakanlık tarafından oluşturulmuş diğer kayıt sistemlerine kayıtlı olmalısınız. Bu güne kadar kayıtlı değilseniz bile son başvuru tarihine kadar kayıt olabilirsiniz.
Başvuranlar arasında ihracata yönelik yatırım yapanlar, üretici örgütleri, kadın girişimciler, genç çiftçi ve genç girişimciler önceliklidir. Bu şartları sağlamanız durumunda hibe alma şansınız yükselecektir.
Burada bahsettiğimiz genç çiftçi projeleri, genç çiftçi desteği veya genç girişimci desteği için tanınacak öncelik 18-41 yaş arasındaki kişileri kapsamaktadır.
KIRSAL KALKINMA DESTEKLERİNE NASIL BAŞVURULUR?
Öncelikle uygulama rehberinde yer alan başvuru formu ve eklerine uygun bir hibe projesi hazırlamalısınız. Eğer bu konuda yeterince tecrübeniz yok ise mutlaka bu konuda hizmet veren bir uzmandan yardım alın. Çünkü uygun bir proje olmadan hibe alamazsınız. Bununla birlikte hibe almaya hak kazananlar da bile projedeki hatalardan kaynaklanan sorunlar yaşanabilmektedir. Proje yanlışı nedeniyle istediği yatırımı yapılamadığı, tamamlanamadığı, almaya hak kazanılan hibe ödemesinin alınamadığı durumlarla karşılaşılmaktadır.
Hazırlanan proje ile ilk olarak elektronik ortamda Tarım ve Orman Bakanlığı internet sitesi üzerinden (www.tarimorman.gov.tr ) başvuru yapacaksınız.
Daha sonra ise girişi yapılan başvuru dosyanızı ekleri ile birlikte yatırımın yapılacağı ilin İl Tarım ve Orman Müdürlüğüne teslim edeceksiniz. Dosya teslimini için ek 5 gün süreniz bulunmaktadır. Dolayısıyla online son başvuru tarihinden itibaren 5 gün içerisinde dosyayı teslim edebilirsiniz.
HİBE PROJESİ KONULARI NELERDİR?
- Ekonomik Yatırımlarda Desteklenen Hibe Projeleri
Bu kapsamda aşağıdaki konulardaki hibe projeleri ile başvuru yapabilirsiniz.
(1) Tarımsal ürünlerin işlenmesi, kurutulması, dondurulması, paketlenmesi ve depolanması için hibe başvurusu yapılabilir. Bu konularda yeni tesislerin yapımı, kısmen yapılmış yatırımların tamamlanması, kapasite artırımı ve modernizasyonu için destek alabilirsiniz.
Bu kapsamdaki projelerinizi bitkisel veya hayvansal ürünlere yönelik olarak hazırlayabilirsiniz. Ancak bilinmesi gereken bir ayrıntıyı hemen ilave edelim. Eğer çelik silo ve soğuk hava deposu yatırımı düşünüyorsanız sadece yeni tesislerin yapımına hibe desteği alabilirsiniz. Modernizasyon, kapasite artırımı veya tamamlama için başvuru yapamazsınız.
(2) Tarımsal üretime yönelik sabit yatırım konularında aşağıdaki konularda destek alabilirsiniz.
- İklimlendirme, sulama ve gübreleme sistemli, modern yeni seraların yapımı veya modernizasyonu,
- Büyükbaş, küçükbaş ve kanatlı yetiştiriciliğine yönelik yeni tesislerin yapımı, tamamlanması veya modernizasyonu
- Kültür mantarı üretimine yönelik yeni tesislerin yapımı, tamamlanması veya modernizasyonu,
- Büyükbaş ve küçükbaş kesimhanelerine yönelik faal tesislerin modernizasyonu,
- Kanatlı kesimhanelerine yönelik yeni tesislerin yapımı, tamamlanması veya modernizasyonu,
(3) Basınçlı sulama sistemlerinizin elektrik ihtiyacını karşılamak amacıyla güneş enerjisi veya rüzgâr enerjisi tesisleri için hibe alabilirsiniz.
(4) 3 dekardan büyük, örtü altı kayıt sistemine kayıtlı modern bir seranız varsa enerji yatırımı için hibe alabilirsiniz. Bu kapsamda ısı üreten jeotermal ve biyogaz tesisleri için başvuru yapabilirsiniz. Bunun yanında elektrik üretimi için ise jeotermal, biyogaz, güneş veya rüzgâr enerjisi tesisleri düşünebilirsiniz.
(6) Hayvansal ve bitkisel gübre işlenmesi, paketlenmesi ve depolanması için kırsal kalkınma hibesi alabilirsiniz.
- Altyapı Yatırımlarında Desteklenen Hibe Projeleri
Bu kapsamda aşağıdaki hibe projeleri ile başvuru yapabilirsiniz. Bu tür projelerde de yeni yatırım, tamamlama, kapasite artırımı veya modernizasyon projeleri ile hibe alabilirsiniz.
- Aile işletmeciliği faaliyetlerinin geliştirilmesi,
- Arıcılık ve arı ürünleri yatırımları,
- Bilişim sistemleri ve eğitimi,
- El sanatları ve katma değerli ürünler,
- İpek böceği yetiştiriciliği,
- Su ürünleri yetiştiriciliği,
- Tarımsal kooperatifler ve birlikler için makine parkları,
- Tıbbi ve aromatik bitki yetiştiriciliği,
KIRSAL KALKINMA BAŞVURUSU NE ZAMAN?
2021 – 2022 Kırsal kalkınma hibe desteği başvurunuzu ekonomik yatırımlarda 21.01.2022 tarihine , altyapı yatırımları ise 17.11.2021 tarihine kadar yapabilirsiniz. tamamlanmıştır.
Bakanlık tarafından başvuru sürelerinde uzatmalar veya değişiklikler yapılabilir. Bu nedenle başvuru sürecini Bakanlık sitesinden de kontrol etmeyi ihmal etmeyin. (www.tarimorman.gov.tr)
NE KADAR HİBE ALABİLİRİM?
Ekonomik yatırımlar için hibe projeleri üst limiti, yeni tesisler için 3.000.000 TL’dir. Yatırım tamamlama için ise limit biraz daha düşüktür. Bu kapsamda hibe başvurusu yapacaksanız 2.000.000 TL’ye kadar proje hazırlayabilirsiniz. Son olarak kapasite artırımı veya modernizasyon için ise üst sınırınız 1.500.000 TL‘dir.
Bu üst limitlerin yanında bir de alt limit bulunmaktadır. Kırsal Kalkınma desteğine en az 250.000 TL değerindeki projeler ile başvurabilirsiniz.
Altyapı yatırımları için de ayrı limitler söz konusudur. Bu kapsamdaki hibe projelerine en çok 500.000 TL en az ise 20.000 TL tutarındaki projeler ile başvurabilirsiniz.
Başvurunuzun kabul edilmesi halinde; hibe projesi bütçesinin %50’si size hibe olarak ödenir. Bu konuda önemli bir konuyu atlamayın. %50 hibe alacaksınız. Ancak yatırımın kalan kısmını ise kendi kaynaklarınızdan finanse edeceksiniz. Bu nedenle öncelikle ne kadar yatırım yapabileceğinizi doğru bir şekilde belirlemelisiniz.
YATIRIMI NE KADAR SÜREDE TAMAMLAMALIYIM?
Hibe projesi sözleşmesini imzaladığınız yılın kasım ayının son iş gününe kadar yatırımı tamamlamalısınız. Ancak kırsal kalkınma desteğinde bu konuda da zamana zaman değişiklikler yayınlanabilmektedir. Bu nedenle yatırım süresini sözleşme imzaladığını kurum ile görüşerek teyit edin.
HANGİ HARCAMALAR İÇİN HİBE ALAMAM?
Hibe sözleşmesi öncesi yaptığınız harcamalar, projede olmayan masraflar ve yatırım süresi içerisinde yapılmayan harcamalar için hibe alamazsınız. Bunlara ilave olarak aşağıdaki harcamaları da hibe projesine dahil edemezsiniz.
- Her türlü borçlanma giderleri
- Faizler
- Başka bir kaynaktan finanse edilen harcama ve giderler
- Kira giderleri
- Kur farkı giderleri
- Arazi, arsa ve bina alım bedelleri
- Binanın yakıt, su, elektrik ve aidat giderleri
- Ayrı faturalandırılmış nakliye ve montaj giderleri
- Bankacılık giderleri
- Denetim giderleri
- KDV ve ÖTV dâhil iade alınan veya alınacak vergiler
- İkinci el/kullanılmış mal alım giderleri
- Proje yönetim ve danışmanlık giderleri
- Makine tamir ve parça alım giderleri
- Laboratuvar sarf malzemeleri.
KIRSAL KALKINMA HİBE ÖDEMELERİ NASIL YAPILIR?
Kırsal kalkınma desteği kapsamında kabul edilen hibe projeniz için ödemelerinizi hakkediş usulü ile alırsınız. Hibe sözleşmesini imzalamanızdan sonra yatırıma kendi kaynaklarınız ile yatırıma başlarsınız. Hibe projesi kapsamında belirtilen inşaat, makine alım v.b. faaliyetlerin bir kısmını yapıldığında, tamamladığınız kısmın %50’si oranında ödeme talep edebilirsiniz.
- Kalkınma Ajansları Destekleri
Türkiye’de kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmek, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamak ve yerel potansiyeli harekete geçirmek suretiyle, bölgesel gelişmeyi hızlandırmak, sürdürülebilirliğini sağlamak, bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarını azaltmak amacıyla oluşturulan Kalkınma Ajansları Hibe Programları, Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) koordinasyonunda yürütülen bir hibe programıdır. Türkiye’de 81 ili kapsayan 26 bölgesel kalkınma ajansı sayesinde iktisadi kalkınma, sosyal kalkınma, kırsal kalkınma, küçük ölçekli altyapı projeleri ve KOBİ mali destek gibi alt başlıkları olan hibe programlarında %75’e varan oranlarda destek verilmektedir.
Kalkınma Ajansları faaliyet gösterdikleri bölgenin kalkınması amacıyla çeşitli program çağrılarına çıkmaktadır. Her ajans kendi bölgesinin ihtiyaç ve önceliklerine göre program tasarımı yaptığı için bölgeden bölgeye hatta bölge içinde illere özel farklı programlar tasarlayabilmektedirler. Ajans programları genellikle çağrı yöntemi ile olduğu için Ajans desteklerinin yatırım yapılmak istenen ilin sorumluluğunda olan ajansın web sitesinden takip etmek gerekmektedir.
Diyarbakır’da Karacadağ Kalkınma Ajansı faaliyet göstermektedir.
Karacadağ Kalkınma Ajansının verdiği destekler konusunda ayrıntılı bilgi için: www.karacadag.gov.tr
- KOSGEB DESTEKLERİ
KOSGEB (Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı) tarafından KOBİ’lere yönelik girişimcilikten işletme geliştirmeye, pazarlamadan Ar-Ge’ye bir çok alanda çeşitli destek programları uygulanmaktadır. Bu programlara kısaca aşağıda yer verilmiştir.
- Girişimciliği Geliştirme Destek Programı
- Ar-Ge, Teknolojik Üretim ve Yerlileştirme Destekleri
- Ar-Ge ve İnovasyon Destek Programı
- Endüstriyel Uygulama Destek Programı
- KOBİ Teknoyatırım – KOBİ Teknolojik Ürün Yatırım Destek Programı
- Stratejik Ürün Destek Programı
- İşletme Geliştirme, büyüme ve Uluslararasılaşma Destek Programı
- İşletme Geliştirme Destek Programı
- İş Birliği Destek Programı
- KOBİGEL – KOBİ Gelişim Destek Programı
- Teknopazar – Teknolojik Ürün Tanıtım ve Pazarlama Destek Programı
- Uluslararası Kuluçka Merkezi ve Hızlandırıcı Destek Programı
- KOBİ Finansman Destekleri
- Kredi Faiz Destek Programı
- Gelişen İşletmeler Pazarı KOBİ Destek Programı
- Laboratuvar Hizmetleri
KOSGEB Destekleri Nedir?
1990 yılından itibaren sanayimizin işleyen dişlileri olan işletmelerimize destek sunan KOSGEB, işletmenizin gelişimi için destekler sunmaktadır. Bu desteklerin temel amacı işletmenizin;
- Rekabet gücünü artırmak
- Kurumsal kapasitesini güçlendirmek
- İhracat kapasitenizi artırmak
- ARGE çalışmalarınıza destek sunmak
- Sektörünüzde ki işletmelerle ortak ağlar yaratmanızı sağlamaya yöneliktir.
KOSGEB Desteklerine Kimler Başvurabilir?
- Yeni iş kurma planınız varsa ve iş hayatına atılmak istiyorsanız
- İşletmenizin mevcut durumunu iyileştirmek/geliştirmek istiyorsanız
- İşletmenizin makine ve teçhizat ihtiyacı varsa
- İşletmenizin bilinirliğini artırmak istiyorsanız
- Personel istihdamına ihtiyacınız varsa
- Yurt içi ve yurt dışı fuarlarına katılmak istiyorsanız
- Personelinize eğitim vermek istiyorsanız
- Ar-Ge ve inovasyon projeleri geliştirmek ve bu projeleri hayata geçirmek istiyorsanız
(!) Unutmayın KOSGEB destek programları işletmenizin gelişim ihtiyaçlarına yönelik hibe ve faizsiz kredi destekleri sunmaktadır.
KOSGEB Destek Programlarıyla Hangi Giderler Desteklenir?
KOSGEB destekleri işletmenizin üretim ve rekabet gücünü artırmak, yenilikçi fikirlerinizin hayata geçirilmesi için farklı destek programlarıyla sizlere destek olmaktadır. Fikirlerinizi projelendirmeniz halinde destek programları kapsamında sizlere sağlanacak destek kalemleri kısaca şu şekildedir;
- Başlangıç Sermayesi Desteği
- Kira Desteği
- Makine, Teçhizat, Donanım, Hammadde, Yazılım ve Hizmet Alımı Desteği
- Personel Gideri Desteği
- Eğitim Desteği
- Proje Tanıtım Desteği
- Yurtiçi ve Yurtdışı Fuar/Kongre/Konferans Desteği
- Sınai ve Fikri Mülkiyet Hakları Desteği
- Test, Analiz ve Belgelendirme Desteği
KOSGEB Destek Programlarına Nasıl Başvurulur?
KOSGEB Veri Tabanına Kayıt: KOSGEB’in internet sitesi üzerinden Kayıt İşlemleri bölümünden işletmenizin kaydının yapılması gereklidir.
KOBİ Beyannamesi: İşletmenizin KOBİ statüsüne uygunluğunun tespiti için gerekli bilgileri KOSGEB web sitesi üzerinden doldurmanız gereklidir.
Beyanname Kontrolü: Doldurduğunuz beyanname, KOSGEB kurumuna ait uzmanlarca kontrol edilir ve netice ile ilgili olarak size geri dönüş yapılır.
Destek Başvurusu: İşletmenizin gelişim ihtiyaçlarına yönelik fikirleriniz proje haline getirilmesinin ardından KOSGEB’in web sitesi üzerinden online olarak başvurunuz gerçekleştirilir.
YATIRIM TEŞVİK
Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar kapsamında sunulan destekler olup aşağıda yer alan
5 farklı teşvik uygulaması bulunmaktadır.
- Genel Teşvik Uygulamaları
- Bölgesel Teşvik Uygulamaları
- Öncelikli Yatırımların Teşviki
- Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki
- Stratejik Yatırımların Teşviki Uygulamaları
Bölgesel Teşvik Uygulamalarında her ilde desteklenecek sektörler, illerin potansiyelleri ve ekonomik ölçek büyüklükleri dikkate alınarak tespit edilmiş olup, bölgelerin gelişmişlik seviyelerine göre yardım yoğunlukları farklılaştırılmıştır. İller 6 farklı bölge şeklinde gruplandırılmış olup Diyarbakır teşvik unsurlarının en fazla olduğu 6. Bölge içinde yer almaktadır.
Diyarbakır’daki yatırımlara sağlanan destekler kapsamında KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi (%90), sigorta primi işveren payı (12 yıl), sigorta primi işçi payı (10 yıl), gelir vergisi stopajı (10 yıl), yatırım yeri tahsisi, faiz desteği (7 puan) gibi çeşitli destek unsurları bulunmaktadır.
Yatırım Teşvik Belgesi Düzenlenmesi İçin Gerekli Şartlar
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından verilen Yatırım Teşvik Belgesi, tasarrufları yatırıma yönlendirmek amacıyla katma değeri yüksek, ileri ve uygun teknolojileri kullanarak bölgeler arası dengesizlikleri gidermek, istihdam yaratmak ve uluslararası rekabet gücü sağlamak için yatırımların devlet tarafından desteklenmesi adına verilen bir belgedir. Bu kapsamda yatırımcı direk nakit destek yerine gümrük vergisi muafiyeti, katma değer vergisi istisnası, faiz desteği, sigorta primi işveren hissesi desteği, vergi indirimi ve yatırım yeri tahsisi gibi yatırım teşvik araçlarıyla desteklenir.
Teşvik belgesi düzenlenmesine ilişkin müracaat tarihinden önce gerçekleştirilmiş bulunan yatırım harcamaları yatırım teşvik belgesi kapsamına alınmaz.
Finansal kiralama yöntemiyle gerçekleştirilecek yatırımlar için finansal kiralama şirketi adına ayrı bir teşvik belgesi düzenlenmez.
Yatırım Teşvik Sisteminden Kimler Yararlanabilir?
- Gerçek kişiler, adi ortaklıklar, sermaye şirketleri, birlikler, kooperatifler, iş ortaklıkları,
- Kamu kurum ve kuruluşları,
- Kamu kuruluşu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üniversiteler,
- Dernekler ve vakıflar,
- Yurt dışındaki yabancı şirketlerin Türkiye’deki şubeleri teşviklerden yararlanabilir.
- Ayrıca yabancı kişiler veya yabancı şirketlerin Türkiye’ de kurdukları şirketler de teşvikten faydalanabilirler. %100 yabancı ortaklı veya kısmen yabancı ortaklı Türkiye’de kurulmuş ya da kurulacak şirketler de yeni teşvik sisteminden yararlanır.
Teşvik Edilmeyecek veya Teşviki Belirli Şartlara Bağlı Yatırım Teşvik Konuları
Teşvik edilmeyen yatırımlara yatırım teşvik belgesi düzenlenmez,
Teşviki belirli şartlara bağlı yatırım konularına Genel Teşvik Belgesi düzenlenir.
Bunların dışında kalan yatırım konuları kendi yatırım bölgelerindeki destek unsurlarından yararlanır. Bu yatırım konularına Bölgesel Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenir.
I – TEŞVİK EDİLMEYECEK YATIRIMLAR: Yatırım Teşvik Belgesi Düzenlenmez
A. TARIM VE TARIMSAL SANAYİ
Un, irmik (makarna imalatı ile entegre irmik yatırımları ve mısır irmiği yatırımları hariç), yem (balık unu, balık yağı, balık yemi ve entegre hayvancılık üretimi içindeki yem üretimi hariç), mısır nişastası ve nişasta bazlı şeker (nişasta sütünden, münhasıran kristal fruktoz üretimine yönelik yatırımlar hariç).
Dışarıya yemek hizmeti sunan işletmeler (hazır yemek).
Küp şeker.
5 dekarın altındaki seracılık yatırımları.
Bitkisel üretim (5 dekar ve üstü seracılık yatırımları, kültür mantarı yetiştiriciliği ve entegre hayvancılık yatırımları içerisindeki yem bitkileri yetiştiriciliği hariç).
Bölgesel uygulamalar kapsamında teşvik edilecek entegre hayvancılık yatırımları ve şartlı desteklenecek hayvancılık yatırımları dışındaki hayvancılık yatırımları.
5 ton/gün ve altında üretim kapasitesine sahip süt işleme yatırımları.
B. İMALAT, ENERJİ VE MADENCİLİK YATIRIMLARI
Tuğla ve kiremit üretimine yönelik modernizasyon cinsi dışındaki yatırımlar.
Kütlü pamuk işleme yatırımları.
İplik ve dokuma (yün ipliği, 15 milyon Türk Lirasının üzerindeki iplik yatırımları, 5 milyon Türk Lirasının üzerindeki dokuma yatırımları, akıllı ve çok fonksiyonlu teknik tekstil, halı, tafting, dokunmamış/örülmemiş kumaş ve çuval üretimine yönelik yatırımlar hariç) konularında modernizasyon yatırımları dışındaki yatırımlar.
Doğalgaza dayalı elektrik üretimi yatırımları (19/6/2012 tarihinden önce Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan lisansı alınmış olan komple yeni ve tevsi yatırımlar ile özgül yakıt tüketimini asgari %15 oranında azaltmaya yönelik modernizasyon cinslerindeki yatırımlar hariç)
Rödovans sözleşmesine istinaden gerçekleştirilecek madencilik yatırımları (Kamu kurum ve kuruluşları veya bunların doğrudan iştirakleri ile yapılan anlaşmalara istinaden kamuya ait maden sahalarında yapılan madencilik yatırımları bu kapsamda değerlendirilmez).
Ek-5’de yer alan demir çelik ürünlerinin üretimine yönelik yatırımlar (Ancak, bu üretim konularında aşağıdaki kriterleri birlikte sağlayan işletmeler sadece genel teşvik sisteminden desteklenebilir.
a) Ortaklık yapısındaki bir veya birden fazla tüzel kişinin veya kamu kurum ve kuruluşunun hisseleri toplamının %25 veya daha fazla olmaması.
- b) Başka bir işletmenin sermayesinin %25 veya daha fazlasına sahip olmaması.
- c) Çalışan sayısı yıllık 250 kişiden az olması.
ç) Yıllık net satış hasılatı 50 milyon Avro veya mali bilançosu değeri 43 milyon Avro karşılığı Türk Lirasını aşmaması.
Sentetik elyaf veya sentetik ipliğin ekstrüzyon yöntemiyle üretimine yönelik modernizasyon cinsi dışındaki yatırımlar (Ancak, söz konusu modernizasyon yatırımları ile 7 nci maddede belirtilen kriterleri birlikte sağlayan işletmelerin sentetik elyaf veya sentetik ipliğin ekstrüzyon yöntemiyle üretimine yönelik yatırımları sadece genel teşvik sisteminden desteklenebilir).
C. HİZMETLER SEKTÖRÜ
Okul öncesi, ilkokul, ortaokul, lise, yüksekokul, üniversite, yükseköğretim ve teknik ve mesleki öğretim dışında kalan eğitim yatırımları ile yetişkinlerin eğitilmesine yönelik (kurslar, dershaneler vb.) yatırımlar.
Poliklinik, muayenehane ve müşterek muayenehane yatırımları.
Turizm yatırım/işletme belgeli oteller, butik oteller, tatil köyleri, özel konaklama tesisleri ve dağ/yayla evleri dışında kalan turizm konaklama tesisleri.
Ülke genelinde yayım yapan günlük gazete basım hizmetleri, televizyon/radyo yayıncılığı ve baskı, basım, matbaa ve ambalaj yatırımları dışındaki basın ve yayın yatırımları.
Sinema salonu yatırımları.
Müteahhitlik hizmetleri ve konut üretimine yönelik yatırımlar.
Yolcu ve yük taşımacılığına yönelik otobüs ile çekici ve treyler yatırımları (Belediyelerin yapacakları yatırımlar hariç).
Hipermarket, ticaret merkezi, alışveriş merkezi ve otopark yatırımları dâhil toptan ve perakende ticarete yönelik yatırımlar.
Kara taşıtları bakım, onarım ve servis istasyonu yatırımları.
Petrol ürünleri (LPG dâhil) dağıtım yatırımları, akaryakıt istasyonu yatırımları.
Karayolları dinlenme tesisi yatırımları, mola noktaları.
Lokantalar, kafeteryalar, eğlence yerleri, günübirlik tesisler, termal kür tesisleri, sağlıklı yaşam tesisleri, yüzme havuzları.
Yat ithali yatırımları.
Taşıt kiralama yatırımları
Halı yıkama yatırımları.
Gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri (Yazılım, AR-GE faaliyetleri, veri tabanı faaliyetleri, veri işleme, teknik test ve analiz faaliyetleri, ambalajlama faaliyetleri ile gösteri, sergi ve kongre faaliyetleri hariç).
Finansal kiralama faaliyetleri hariç olmak üzere mali aracı kuruluşların yatırımları.
Kapalı alanı 500 m2’nin altında olan soğuk hava deposu yatırımları.
Komple yeni ve tevsi niteliğindeki tersane yatırımları.
II – TEŞVİĞİ BELİRLİ ŞARTLARA BAĞLI YATIRIM KONULARI: Genel Teşvik Belgesi Düzenlenir.
A. TARIM VE TARIMSAL SANAYİ
Süt yönlü büyükbaş entegre yatırımlarında asgari 150 büyükbaş.
Et yönlü büyükbaş entegre yatırımlarında asgari 150 büyükbaş.
Damızlık büyükbaş entegre hayvan yetiştiriciliğinde (et/süt yönlü) asgari 150 büyükbaş/dönem.
Kanatlı entegre yatırımlarında 100.000 adet/dönem.
Süt ve et yönlü küçükbaş entegre yatırımlarında (damızlık dâhil) 1.000 küçükbaş/dönem şartı aranır.
B. İMALAT SANAYİ
Düz örme konusunda yapılacak yatırımlarda toplam makine sistem sayısının asgari 60 olması şartı aranır.
Hazır beton yatırımlarında asgari 100 m3/saat ve üzerindeki komple yeni yatırımlar için teşvik belgesi düzenlenebilir.
C. HİZMETLER SEKTÖRÜ
Bir veya birkaç yerde gümrükleme ve sigortacılık hizmetlerinin de sunulduğu antrepo, elleçleme-paketleme ve otomasyon hizmetlerini birlikte içeren, asgari toplam kapalı alanı 10.000 m2 olan entegre lojistik yatırımları için, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığından alınmış L2 belgesinin yatırım süresi sonuna kadar ibraz edilmesi kaydıyla, teşvik belgesi düzenlenebilir. Söz konusu teşvik belgeleri kapsamına yük taşımacılığına yönelik araçlar dâhil edilmez.
Boru hattıyla taşımacılık, petrol ve doğalgaz ürünleri, dolum ve depolama tesisi yatırımlarında dağıtım araçları ve tüpler hariç olmak üzere, sadece sabit tesise yönelik harcamalar için teşvik belgesi düzenlenebilir.
Kültür yatırımları için, Kültür ve Turizm Bakanlığından alınacak kültür belgesine istinaden teşvik belgesi düzenlenebilir. Ancak, münhasıran bu amaçla inşa edilenler dışında, yeme-içme, spor, eğlence ve satış üniteleri gibi birimler kapsama dâhil edilmez.
Kültür ve Turizm Bakanlığından alınacak turizm belgesini haiz eğlence merkezi ve temalı tesis gibi konaklama içermeyen turizm yatırımlarına teşvik belgesi düzenlenebilir. Ancak, münhasıran bu amaçla inşa edilenler dışında, yeme-içme, spor, eğlence ve satış üniteleri gibi birimler kapsama dâhil edilmez.
Kültür ve Turizm Bakanlığından alınacak Kültür veya Turizm Belgesini haiz fuar, kongre, sergi ve gösteri merkezi yatırımları için teşvik belgesi düzenlenebilir. Fuar ve sergi merkezlerinde,
III. YATIRIM TEŞVİKLERDEN YARARLANACAK SEKTÖRLER: Bölgesel Teşvik Belgesi Düzenlenir.
1- Entegre damızlık hayvancılık yatırımları dahil olmak üzere entegre hayvancılık yatırımları
2- Su ürünleri yetiştiriciliği (balık yavrusu ve yumurtası üretimi dahil)
3- Gıda ürünleri ve içecek imalatı
4- Tekstil ürünleri imalatı
5- Giyim eşyası imalatı
6- Derinin tabaklanması ve işlenmesi
7- Derinin tabaklanması, işlenmesi (sadece İstanbul Deri İhtisas OSB ve Tuzla OSB’de yapılacak)
8- Bavul, el çantası, saraciye, ayakkabı vb imalatı
9- Ağaç ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç), hasır ve buna benzer örülerek yapılan maddelerin imalatı
10- Kağıt ve kağıt ürünleri imalatı
11- Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı
12- Kimyasal Gübre ve Azotlu Bileşenlerin imalatı
13- Pestisit (haşarat ilacı) ve diğer zirai-kimyasal ürünlerin imalatı
14- İlaç/eczacılıkta ve tıpta kullanılan kimyasal ve bitkisel kaynaklı ürünlerin imalatı
15- Parfüm ile kozmetik ve tuvalet malzemeleri imalatı
16- Patlayıcı madde imalatı
17- İç ve dış lastik imalatı
18- Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı (cam ve cam ürünleri, fırınlanmış kilden kiremit, briket, tuğla ve inşaat malzemeleri, çimento, hazır beton ve harç hariç)
19- Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı (çok katlı yalıtım camları, kiremit, briket, tuğla, çimento, hazır beton ve harç hariç)
20- Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı (fırınlanmış kilden, kiremit, briket, tuğla ve inşaat malzemeleri, çimento, inşaat amaçlı beton ürünleri, hazır beton, harç, çok katlı yalıtım camları hariç)
21- Düz cam, düz camın şekillendirilmesi ve işlenmesi (çok katlı yalıtım camları hariç) çukur cam ve cam elyafı imalatı
22- Düz cam, düz camın şekillendirilmesi ve işlenmesi (çok katlı yalıtım camları hariç) çukur cam, cam elyaf ve camdan elektrik izolatörleri ve seramik yalıtım malzemeleri imalatı
23- Seramikten yapılan sıhhi ürünler, seramik yalıtım malzemeleri, seramik karo ve kaldırım taşı imalatı
24- İnşaat amaçlı beton ürünleri imalatı
25- Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı; inşaat amaçlı beton ürünleri imalatı, kireç, alçı
26- İnşaat amaçlı beton ürünleri imalatı ve ısı veya ses izole edici eşya ve karışımlar
27- Demir-çelik dışındaki ana metal sanayi, metal döküm sanayi
28- Metal eşya
29- Merkezi ısıtma radyatörleri ve kazanlarının imalatı, buhar kazanı imalatı (merkezi kalorifer kazanları hariç)
30- Makine ve teçhizat imalatı
31- Sınai kalıp
32- Büro, muhasebe ve bilgi işlem makineleri imalatı
33- Elektrikli makine ve cihazları imalatı
34- Radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları imalatı
35- Tıbbi aletler hassas ve optik aletler imalatı
36- Motorlu kara taşıtı ve yan sanayi
37- Hava taşıtları ve motorlarının bakım ve onarımı
38- Motosiklet ve bisiklet
39- Mobilya imalatı (sadece metal ve plastikten imal edilenler hariç)
40- Mobilya imalatı (sadece plastikten imal edilenler hariç)
41- Oteller (3 yıldız ve üzeri)
42- Öğrenci yurtları
43- Soğuk hava deposu hizmetleri (500 metrekare ve üzere)
44- Lisanslı depoculuk
45- Eğitim hizmetleri (okul öncesi eğitim hizmetleri dahil), ( yetişkinlerin eğitilmesi ve diğer eğitim faaliyetleri hariç)
46- Hastane yatırımı, huzurevi
47- Akıllı çok fonksiyonlu teknik tekstil
48- Atık geri kazanım veya bertaraf tesisleri
49- Kömür gazı üretimi (sentez gazı)
50- Seracılık (5 dekar ve üzeri)
51- Madencilik Sektörü
Teşvik Belgesi İçin İstenen Belgeler
- Vergi levhası
- Noter Tasdikli imza Sirküleri
- Yatırım Bilgi Formu
- Firmanın son durumunu gösterir Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi aslı veya onaylı sureti
- SGK’dan alınacak, prim borcu yoktur yazısı
ÇED Yönetmeliği eki yatırımlar için “ÇED Olumlu Kararı” veya “ÇED Gerekli Değildir Kararı” - Yatırımın karakteristiğine bağlı olarak istenebilecek diğer belgeler (EPDK Lisans tarihi ve numarası, Maden İşletme Ruhsatı ve İşletme İzni, Turizm Yatırımı, Turizm İşletmesi ve/veya Kısmi Turizm İşletme Belgesi, Lojistik yatırımları için L2 belgesi gibi)
- Yatırım yapılacak taşınmaza ilişkin tapu belgesi veya kira sözleşmesi
Başvuru Yeri:
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü.